Ο Leonardo da Vinci είχε ΔΕΠ-Υ (;)
Το 2019 σηματοδότησε την επέτειο 500 χρόνων από τον θάνατο του Leonardo da Vinci. Αν και στην κοινή αντίληψη ο da Vinci συνιστά μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της ιστορίας, μία πρόσφατη έρευνα του London King’s College έφερε στο φως στοιχεία που καταδεικνύουν τις σημαντικές δυσκολίες που βίωνε σε σχέση με τη δημιουργία, και πρότεινε ότι ο πολυσχιδής καλλιτέχνης και επιστήμονας μπορεί να είχε ΔΕΠ-Υ.
Ιστορικά ντοκουμέντα αποκαλύπτουν άγνωστες μέχρι τώρα πτυχές της ζωής του, οι οποίες προσφέρουν μία βάσιμη εξήγηση για τη μη ολοκλήρωση ενός μεγάλου αριθμού έργων που είχε ξεκινήσει. Για παράδειγμα, η δημιουργία του διάσημου πορτραίτου της Μόνα Λίζα του πήρε πάνω από 15 χρόνια και χαρακτηρίζεται από πολλούς θεωρητικούς της τέχνης ημιτελές. Όμως, γι’αυτό ίσως να μην ευθυνόταν ο θάνατος του, αλλά η διάσπαση προσοχής που στάθηκε ως τροχοπέδη. Σύμφωνα με πηγές, o da Vinci χαρακτηριζόταν από έντονη αναβλητικότητα, υπερκινητικότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και διαχείρισης του χρόνου, και συχνή εναλλαγή δραστηριοτήτων. Και ο ίδιος αναγνώριζε αυτές τις δυσκολίες και συχνά κατέγραφε τη ματαίωση που βίωνε στο ημερολόγιό του.
Ο βιογράφος των καλλιτεχνών της Αναγέννησης Giorgio Vasari αναφέρει ότι ο da Vinci, αν και έχαιρε μεγάλου θαυμασμού από τους συγχρόνους του, θεωρούταν ασυνεπής και είχε χάσει αρκετές φορές τη δουλειά του, καθώς αναλάμβανε μεγαλόπνοα εγχειρήματα χωρίς να είναι σε θέση να τα ολοκληρώσει εντός προθεσμίας. Συγκεκριμένα, παραθέτει ότι «ήταν μεταβλητός και ασταθής, γιατί έμπαινε σε διαδικασία να μάθει πολλά πράγματα και μετά, αφού τα ξεκινούσε, τα εγκατέλειπε». Αυτό το χαρακτηριστικό ήταν παρόν ήδη από την παιδική του ηλικία.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω δεν συνιστούν τίποτα περισσότερο από μία υπόθεση των σύγχρονων νευροεπιστημόνων. Μία διάγνωση δεν γίνεται να πραγματοποιηθεί ούτε ετεροχρονισμένα ούτε υπό τέτοιες συνθήκες. Ωστόσο, οι δυσκολίες του da Vinci μπορούν να αποτελέσουν το πιο τρανό παράδειγμα των δυνατοτήτων ενός ατόμου με ΔΕΠ-Υ. Η μαθησιακή δυσκολία δεν συνεπάγεται μαθησιακή αποτυχία. Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα «αρνητικά» χαρακτηριστικά μπορούν να αναπλαισιωθούν με έναν θετικό τρόπο και να γίνουν μέσο για έμπνευση, δημιουργία και καινοτομία. Φανταστείτε πόσα ακόμα θα είχε προσφέρει ο «Homo Universalis» στην ανθρωπότητα, εάν είχε την υποστήριξη που χρειαζόταν.
Χριστίνα-Μαρία Περάκη
Κλινική Ψυχολόγος M.Sc., Εκπ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Βιβλιογραφία
• Catani, M., & Mazzarello, P. (2019). Grey Matter Leonardo da Vinci: a genius driven to distraction.
• Vasari, G., Bandello, M., Giovio, P., da Vinci, L., & di Castiglione, S. (2019). Lives of Leonardo Da Vinci. Getty Publications.
