Μην πανικοβάλεστε με τα μικρόβια γύρω σας!
Γράφει ο Δρ. Γιώργος Ευθυμίου*, μοριακός βιολόγος-γενετιστής PhD
Η μικροβιοφοβία είναι μία ανησυχητική ψυχολογική πάθηση της εποχής μας που παρουσιάζεται κυρίως στους κάτοικους των μεγαλουπόλεων, που ζουν μακριά από τη φύση και συνωστίζονται καθημερινά σε μέσα μαζικής μεταφοράς, εμπορικά καταστήματα, ασανσέρ, κτλ. Όπως κάθετί άγνωστο, ο αόρατος κόσμος των μικροβίων τρομοκρατεί πολλούς συνανθρώπους μας που φοβούνται τον κίνδυνο των ασθενειών. Ο φόβος αυτός τροφοδοτείται από την άγνοια βασικών αρχών της βιολογίας των μικροοργανισμών, η οποία κάνει συχνά την φαντασία να οργιάζει.
- Μόνο το 1% των μικροβιακών ειδών του πλανήτη είναι παθογόνα για τον άνθρωπο
Δεν είναι ευρέως αντιληπτό ότι από τα χιλιάδες μικροβιακά είδη που υπάρχουν στο περιβάλλον, μόνο μερικές δεκάδες είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Και από αυτά, πολύ λίγα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παθήσεις. Τα υπόλοιπα είδη, είναι όχι μόνο ακίνδυνα αλλά μπορούν να ωφελήσουν τον άνθρωπο, κρατώντας το ανοσοποιητικό του σύστημα σε εγρήγορση. Άρα, η αντίληψη ότι μικρόβιο = κίνδυνος είναι λάθος.
- Τα μικρόβια δεν επιζούν για πολύ σε ξηρές επιφάνειες
Όσοι φοβούνται να αγγίξουν πόμολα σε δημόσια κτήρια ή χερούλια λεωφορείων πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι τα μικρόβια όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί χρειάζονται νερό και θρεπτικά συστατικά για να επιβιώσουν ή να αναπτυχθούν. Επομένως, η συντριπτική πλειοψηφία των μικροβίων σε μία ξηρή και σχετικά καθαρή επιφάνεια πεθαίνουν σε λιγότερο από μία ώρα.
- Η δόση
Ο οργανισμός ενός νέου υγιούς ατόμου μπορεί εύκολα να αντιμετωπίσει μικρούς αριθμούς μικροβίων. Οπότε, ακόμα και αν κάποιοι παθογόνοι μικροοργανισμοί από το περιβάλλον εισέλθουν στο σώμα (μέσω της μύτης, του στόματος ή του δέρματος), είναι πολύ πιθανόν ότι δεν θα προκαλέσουν κάποιο πρόβλημα.
- The “hygiene paradox”
Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν σήμερα ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με κατοικίδια ή παίζοντας στο ύπαιθρο, διαμορφώνουν ένα ισχυρότερο ανοσοποιητικό από τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα σχετικά αποστειρωμένο περιβάλλον, όπου οι γονείς καθαρίζουν μανιωδώς για να τα προστατέψουν από τα μικρόβια. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως “hygiene paradox” ή “hygiene hypothesis” και κερδίζει συνεχώς έδαφος στους ιατρικούς κύκλους.
Όλα αυτά, δεν σημαίνουν ότι δεν πρέπει να τηρούμε τους βασικούς κανόνες υγιεινής και καθαριότητας, αφού είναι πάντα καλό να εμποδίζουμε την ανάπτυξη των μικροβίων σε μεγάλους αριθμούς, ιδιαίτερα σε χώρους όπως η κουζίνα, το μπάνιο ή το παιδικό δωμάτιο. Όμως, δεν πρέπει να μας πιάνει υστερία και να βομβαρδίζουμε καθημερινά το σπίτι με βαριά καθαριστικά. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η συμβίωσή μας με τα μικρόβια είναι αναπόφευχτη και ότι ποτέ δεν θα απαλλαγούμε από αυτά ό,τι και να κάνουμε. Απλά, πρέπει να διατηρούμε μία στοχειώδη ισορροπία και να προφυλασσόμαστε με λογική και ψυχραιμία!
* Ο Γιώργος Ευθυμίου είναι μοριακός βιολόγος-γενετιστής, διδάσκει στο Πρόγραμμα Διαιτολογίας του Μητροπολιτικού Κολλεγίου (Αθήνα) και παράλληλα εργάζεται ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Surrey (Μεγάλη Βρετανία), είναι κάτοχος μάστερ από το Imperial College του Λονδίνου και διδακτορικού τίτλου από το Πανεπιστήμιο του Surrey. Έχει εργαστεί ως επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γέηλ (ΗΠΑ), ενώ γράφει τακτικά για επίκαιρα επιστημoνικά θέματα σε εφημερίδες και περιοδικά.
