Γονέας και αμφιθυμικά συναισθήματα

Από την Ιουλία Κατσαΐτη*

Δίχως αμφιβολία,  κάθε φορά που γεννιέται ένα μωρό “γεννιούνται” μαζί του και οι γονείς. Ο ρόλος του γονέα είναι μια νέα εμπειρία, μια νέα ταυτότητα,  που αποκτούμε και μαθαίνουμε σταδιακά από τη στιγμή που μια νέα ζωή έρχεται στον κόσμο.

Συναισθήματα αμφιθυμικά, αντιφατικά  προκαλούνται, ανεξάρτητα αν αυτός ο ρόλος είναι αποτέλεσμα επιλογής ή συγκυρίας. Ο ρόλος του γονέα αλλάζει την καθημερινότητα τόσο του πατέρα όσο και της μητέρας. Μετατρέπει τη δυαδική τους σχέση σε τριαδική, με την ένταξη ενός νέου μέλους του οποίου η σωματική επιβίωση και η ψυχοσυναισθηματικη ανάπτυξη απαιτούν την συνεχή ενασχόλησή τους με αυτό. Έτσι, τις περισσότερες φορές τα συναισθήματα ευτυχίας και ολοκλήρωσης να συνυπάρχουν με τη σωματική κόπωση, την εξάντληση αλλά και με συναισθήματα έντονου άγχους, ανασφάλειας ή και θυμού. Ειδικά η μητέρα, η οποία ως επί το πλείστον αποτελεί το βασικότερο, αν όχι αποκλειστικό, πρόσωπο αναφοράς στη φροντίδα του βρέφους μπορεί πολλές φορές να βιώνει έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις και διακυμάνσεις αφού καλείται να αλλάξει σχεδόν ριζικά τη ζωή της και να αναδιοργανώσει τις προσωπικές της προτεραιότητες και τις ισορροπίες μέσα στην οικογένεια.

Τα αμφιθυμικά συναισθήματα είναι ακόμα πιο συχνό φαινόμενο σε οικογένειες όπου τα παιδιά πάσχουν από κάποια διαταραχή, όπως για παράδειγμα τη ΔΕΠ-Υ. Εκεί, οι γονείς καλούνται να ανταπεξέλθουν σε μια πιο ιδιαίτερη, απαιτητική και κουραστική πραγματικότητα αλλά και σε ένα πλήθος αντιφατικών και έντονων συναισθημάτων. Οι γονείς αναμφίβολα αγαπούν το παιδί τους και το νοιάζονται. Από την άλλη μεριά όμως είναι ανθρώπινο να βιώνουν και συναισθήματα θυμού, κούρασης, απόγνωσης ή/και ενοχής. Η καθημερινή φροντίδα ενός παιδιού με διαταραχή αφήνει ελάχιστο χρόνο για προσωπικές δραστηριότητες ενώ τα συναισθήματα κόπωσης προκαλούν πολλές φορές θυμό, ο οποίος με τη σειρά του γεννά συναισθήματα ενοχών.

Οι γονείς σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν να έχουν στο μυαλό τους πως δεν υπάρχει κανένας τέλειος γονέας, που να βιώνει τη σχέση με το παιδί του ως κάτι εξιδανικευμένο και ιδανικό. Οι γονείς δικαιούνται να αναγνωρίσουν στον εαυτό τους πως κάνουν το καλύτερο που μπορούν και πως δεν είναι μεμτπό ορισμένες φορές να έχουν αντιφατικά συναισθήματα. Σε πρακτικό επίπεδο, δεν είναι κακό ένας γονέας και ειδικά ένας νέος γονέας να δηλώνει την κούρασή του και να ζητά βοήθεια όταν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις τις καθημερινότητας και των πολλαπλών αναγκών των ρόλων που καλείται να διαδραματίσει.

Η συμβουλευτική είναι πολύ βοηθητική όχι μόνο για γονείς που έχουν παιδιά με κάποια διαταραχή, αλλά και για κάθε γονέα ή άνθρωπο που θέλει να βελτιώσει τη ζωή και τη σχέση του με το περιβάλλον. Επιπλέον, καλό θα ήταν οι γονείς να ενισχύσουν τη διαπροσωπική τους σχέση καθώς η συντροφικότητα και η αμοιβαία κατανόηση αναμφισβήτητα τους βοηθά να ανταπεξέλθουν πιο ψύχραιμα και αποτελεσματικά στις ανάγκες του παιδιού τους.

Τέλος, στις περιπτώσεις παιδιών με διαταραχές όπως η ΔΕΠ-Υ θα ήταν χρήσιμη η παρακολούθηση του παιδιού από ειδικό επιστήμονα και η ανακούφιση των συμπτωμάτων μέσω της εργοθεραπείας.

—

* Η Ιουλία Κατσαΐτη είναι ψυχολόγος, απόφοιτος Παντείου Πανεπιστήμιου. Έκανε πρακτική στο Κέντρο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εξάρτησης «Σταθμός», ενώ εργάστηκε εθελοντικά ως εκπαιδευόμενη στην Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας. Επικεντρώνεται στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ενηλίκων, ωστόσο έχει κάνει ερευνητική πτυχιακή εργασία πάνω στις λεπτές μορφές συναισθηματικής βίας εις βάρος των παιδιών στα πλαίσια της διαπαιδαγώγησής τους, με βάση τη διάσταση του φύλου. Έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. Παρακολουθεί εκπαιδεύσεις στην ψυχανάλυση, την κλινική ψυχολογία και την παιδοψυχολογία, ενώ ταυτόχρονα είναι επιστημονική επιμελήτρια της σειράς βιβλίων ψυχολογίας που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ι. Σιδέρης». Είναι αρθογράφος στα site Singleparent.gr και i-paidi.gr και εργάζεται ως μέλος του διδακτικού προσωπικού στο προπτυχιακό τμήμα Ψυχολογίας του «Aegean Omiros College», καθώς και στα εξ’ αποστάσεως προγράμματα του τομέα ψυχολογίας.