Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα. Τι συμβαίνει όταν υπάρχει ένα υπερκινητικό παιδί μέσα στην οικογένεια;

Χριστίνα Κωνσταντινίδου

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), γνωστή και ως υπερκινητικό σύνδρομο είναι η συνηθέστερη διαταραχή της παιδικής ηλικίας. Το ποσοστό εμφάνισης της ΔΕΠ-Υ κυμαίνεται διεθνώς από 4-10%, με αναλογία 3:1 υπέρ των αγοριών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε κάθε σχολική τάξη υπάρχουν ένα με δύο παιδιά με ΔΕΠ-Υ, τα οποία ως επί των πλείστων στο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο παραμένουν αδιάγνωστα και δεν λαμβάνουν την βοήθεια που πραγματικά χρειάζονται. Τα κύρια συμπτώματα της διαταραχής είναι η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα και η διάσπαση της προσοχής.

 

Ποια προβλήματα μπορεί να συνυπάρχουν με τη ΔΕΠ-Υ;

Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, ιδίως αν δεν έχει διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί, έχουν αρκετές δυσκολίες που εκδηλώνονται στο σχολικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και συχνά οδηγούν σε:

• χαμηλές σχολικές επιδόσεις αυξημένο στρες,
• συναισθηματικές δυσκολίες και χαμηλή αυτοεκτίμηση
• επιθετική και διασπαστική συμπεριφορά ή προβλήματα διαγωγής
• απόρριψη από τους άλλους – δυσλειτουργικές κοινωνικές σχέσεις

Η ΔΕΠ-Υ στις περισσότερες περιπτώσεις έχει επιπτώσεις για όλη την οικογένεια, όπως έντονους διαπληκτισμούς των παιδιών με τους γονείς (ή των γονέων μεταξύ τους) ιδίως σε θέματα οργάνωσης και οριοθέτησης, αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις μεταξύ αδερφών και οικονομική επιβάρυνση. Όμως υπάρχουν συγκεκριμένες πρακτικές συμβουλές, που αν ακολουθήσουν οι γονείς, τότε σίγουρα η καθημερινότητα όλης της οικογένειας θα γίνει αρκετά πιο εύκολη.

 

Ξεκινήστε από τα βασικά!

• Η σταθερή – κοινή πορεία αντιμετώπισης και συμπεριφοράς και από τους δυο γονείς είναι καθοριστική.
• Θέστε σαφή όρια και κανόνες (το παιδί έχει ανάγκη να γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φτάσει και ποια θα είναι τα αποτελέσματα της συμπεριφοράς του).
• Η συνέπεια και η σταθερότητα από μέρους σας στους κανόνες είναι σημαντική.

 

Ως προς τη συμπεριφορά:

• Εστιαστείτε στην επιθυμητή συμπεριφορά, όχι σε αυτή που θέλετε να σταματήσει.
• Επαινείτε τη λειτουργική συμπεριφορά άμεσα.
• Οι τιμωρίες πρέπει να διατυπώνονται σε ήρεμο τόνο, να είναι άμεσες και κατανοητές στο παιδί.
• Οι σωματικές τιμωρίες δεν έχουν καμία αποτελεσματικότητα.
• Οι απαιτήσεις σας πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις δυνατότητες του παιδιού όχι στις δικές σας.
• Πρέπει να είστε ακριβείς σε αυτό που ζητάτε από το παιδί. Ποτέ δεν δίνουμε πολύπλοκές οδηγίες. Στα μικρότερα παιδιά μια εντολή τη φορά.

 

Εντός σπιτιού:

• Παζλ, σκάκι, και γενικότερα παιχνίδια και δραστηριότητες που ασκούν την συγκέντρωση της προσοχής ενδείκνυνται.
• Αναθέστε του δουλειές στο σπίτι (καθάρισμα δωματίου, πλύσιμο πιάτων κ.ά.)
• Το δωμάτιο του παιδιού πρέπει να είναι οργανωμένο με συγκεκριμένες θέσεις για τα αντικείμενα.
• Η ύπαρξη πίνακα ανακοινώσεων μέσα στο δωμάτιο, όπου τοποθετούνται σημαντικά χαρτιά ή υπενθυμίσεις δραστηριοτήτων είναι βοηθητική για την οργάνωση του παιδιού.
• Ασκήσεις υπευθυνότητας και οργάνωσης πρέπει να αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των παιδιών (λίστα με ψώνια στο σούπερ μάρκετ, επιλογή από το προηγούμενο βράδυ των ρούχων, προετοιμασία τσάντας βάση του προγράμματος του κ..ά.).

 

Όμως ΠΡΩΤΑ απ’ όλα:

• Απενοχοποιείστε τον εαυτό σας, δεν ευθύνεστε για την ύπαρξη της ΔΕΠ-Υ!
• Απενοχοποιείστε και το παιδί. Ούτε εκείνο ευθύνεται για την δυσλειτουργική του συμπεριφορά…!