Ψεύτικη είδηση στο internet για την υγεία
Γράφει ο Δρ. Γιώργος Ευθυμίου*, μοριακός βιολόγος-γενετιστής PhD
Στις μέρες μας το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από χιλιάδες συμβουλές υγείας των οποίων η αξιοπιστία δεν είναι πάντα εξασφαλισμένη. Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να είναι σε θέση να κρίνει, τουλάχιστον στοιχειωδώς, ποια πηγή πληροφοριών είναι σοβαρή και ποια όχι. Παρακάτω, θα δούμε κάποια βασικά πράγματα που θα είναι καλό να εξετάζει ο καθένας από εμάς πριν εμπιστευτεί μία συμβουλή υγείας από το διαδίκτυο, την τηλεόραση ή γείτονες, φίλους και συγγενείς.
- Η πηγή
Υπάρχουν καλές και κακές πηγές ιατρικών πληροφοριών. Για παράδειγμα, αν ένα άρθρο που διαβάζουμε στο Facebook ή το Twitter προέρχεται από επιστημονικό περιοδικό, επιστημονικό φορέα, κρατικές υπηρεσίες υγείας ή έγκυρες εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας τότε είναι πολύ πιθανότερο να βασίζεται σε αληθινά επιβεβαιωμένα επιστημονικά δεδομένα από ότι ένα άρθρο που προέρχεται από κάποιο άγνωστο site ή blog. Οποιοδήποτε άρθρο που συζητά θέματα υγείας πρέπει να αναφέρει τον επιστημονικό φορέα (πανεπιστήμιο, ερευνητικό κέντρο ή φαρμακευτική εταιρία) που διεξήγαγε την έρευνα η οποία αποδεικνύει έναν επιστημονικό ισχυρισμό.
- Η έρευνα
Μία επιστημονική έρευνα συνήθως δημοσιεύεται σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, στα αγγλικά. Το κείμενο, οι στατιστικές και τα διαγράμματα μίας τέτοιας δημοσίευσης είναι συχνά δύσκολο να κατανοηθούν από άτομα χωρίς την κατάλληλη εξειδίκευση. Όμως, τα άρθρα αυτά πάντα έχουν μία σύντομη περίληψη που συνοψίζει τα ευρήματα και τα συμπεράσματα της εργασίας. Επίσης, και η ημερομηνία δημοσίευσης μιας μελέτης έχει σημασία. Οι πιο πρόσφατες μελέτες γενικά θεωρούνται καλύτερες αφού έχουν λάβει υπόψη τους τις παλιότερες και υποτίθεται ότι παρουσιάζουν νέα πρωτότυπα ευρήματα.
- Ο μηχανισμός
Η σύγχρονη επιστήμη δεν αρκείται στη σύνδεση δύο πραγμάτων (π.χ. κρασί και καρδιά), αλλά αναζητά και τον μηχανισμό ενός φαινομένου, σε χημικό ή μοριακό επίπεδο. Η εξήγηση του μηχανισμού και η πειραματική του επιβεβαίωση είναι απαραίτητα για την ευρεία αποδοχή ενός φαινομένου. Πως το κόκκινο κρασί προστατεύει την καρδιά; Ποια είναι η δραστική ουσία που περιέχει το κόκκινο κρασί και πως αυτή επιδρά στην καρδιά; Ποιοι τη βρήκαν; Πως εξέτασαν τη δράση της;
Γενικά, ο σύγχρονος άνθρωπος που σερφάρει στο διαδίκτυο και χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να είναι καχύποπτος όταν διαβάζει μία νέα ιατρική είδηση και να εξετάζει πάντα την αξιοπιστία της πηγής της, πριν την υιοθετήσει.
* Ο Γιώργος Ευθυμίου είναι μοριακός βιολόγος-γενετιστής, διδάσκει στο Πρόγραμμα Διαιτολογίας του Μητροπολιτικού Κολλεγίου (Αθήνα) και παράλληλα εργάζεται ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Surrey (Μεγάλη Βρετανία), είναι κάτοχος μάστερ από το Imperial College του Λονδίνου και διδακτορικού τίτλου από το Πανεπιστήμιο του Surrey. Έχει εργαστεί ως επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γέηλ (ΗΠΑ), ενώ γράφει τακτικά για επίκαιρα επιστημoνικά θέματα σε εφημερίδες και περιοδικά.
