Χαρακτηριστικά ΔΕΠ-Υ σε παιδιά και εφήβους
Γράφει η εθελόντρια Ελευθερία Δημητροπούλου
Επιστημονική Επιμέλεια από την expert στη ΔΕΠ-Υ Μαριάννα Λαγουμίδη
Γονείς και εκπαιδευτικοί, προκειμένου να μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν οποιεσδήποτε δυσκολίες αντιμετωπίζουν, αρχικά πρέπει να έχουν μια βοήθεια στην αναγνώριση διαφοροποιημένων συμπτωμάτων.
Πολλά από τα πρωτογενή συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ εμφανίζονται ανάμεσα στην ηλικία των 0 έως 6, ενώ η τελική διάγνωση της γίνεται στα 7 χρόνια του παιδιού.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά που μας υποδεικνύουν της ύπαρξη της συγκεκριμένης διαταραχής;
Α. Βρεφική ηλικία: Κατά την βρεφική ηλικία υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που μπορούν αργότερα να οδηγήσουν τα παιδιά σε ένα φάσμα αναπτυξιακών δυσκολιών. Πιο ειδικά, η δυσκολία στον ύπνο και η δυσκολία στο φαγητό δημιουργούν έντονες αντιδράσεις στα δεπάκια. Η απουσία ενός σταθερού προγράμματος ύπνου και η δυσκολία αλλαγών στη διατροφή ειδικά όταν εισάγονται οι στερεές τροφές προκαλούν γοερό κλάμα στα παιδιά (Ross & Ross, 1982). Φυσικά πάντα παίζει ρόλο η ταχύτητα ωριμότητας του βρέφους.
Β. Νηπιακή ηλικία: Όταν πλέον τα βρέφη γίνονται νήπια, μέσα από τις καθοριστικές αλλαγές που τους συμβαίνουν, είναι πιο εύκολο για έναν ειδικό να αναγνωρίσει την φυσιολογική από την παθολογική συμπεριφορά. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι στις ηλικίες 2 με 6, στα μικρά δεπάκια υπάρχει έκπτωση λειτουργικότητας σε πολλούς τομείς, όπως στις κοινωνικές δεξιότητες, στην προσαρμοστική συμπεριφορά και στην απόκτηση προμαθησιακών δεξιοτήτων (DuPaul et al, 2001, Lahey et al., 1998). Σε αυτή την ηλικία, η πρώιμη παρέμβαση παρέχει σταθερή αλλαγή, διορθώνοντας τις αρνητικές αναπτυξιακές διαδρομές που εισήχθη το δεπάκι. Πιο κλινικά ένα νήπιο διακατέχεται:
- Υπερκινητικότητα/Παρορμητικότητα: Τα παιδιά που διαγνώνονται με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής ή και Υπερκινητικότητας, κινούνται ακατάπαυστα χωρίς στόχο, βρίσκονται συνεχώς σε εγρήγορση, δείχνουν ότι είναι ακούραστα και δεν σταματούν ποτέ να ασχολούνται με διάφορες δραστηριότητες. Στα πλαίσια της τάξης, κουνιέται συνέχεια, δεν περιμένει την σειρά του, πετάγεται πριν του δοθεί η ευκαιρία να μιλήσει.
- Έλλειψη Προσοχής/ Συγκέντρωσης: Τα μικρά at risk δεπάκια αδυνατούν να συγκεντρωθούν. Οτιδήποτε κινείται γύρω τους, τα αποσπά, δεν μπορούν να προσέξουν λεπτομέρεις, ούτε να ακολουθήσουν οδηγίες. Συνήθως, είναι ανοργάνωτα, χαλάνε το ομαδικό παιχνίδι, ξεχνούν πού βάζουν τα πράγματά τους, ξεχνούν σχολικές υποχρεώσεις. Το αποτέλεσμα των παραπάνω, είναι η χαμηλή μαθησιακή επίδοση των παιδιών και η μειωμένη φιλική επικοινωνία με συνομίλικους.
Γ. Σχολική ηλικία: Αδυνατούν να παραμείνουν στην θέση τους, δεν ολοκληρώνουν τις δραστηριότητες, δυσκολεύονται να αναπτύξουν τον προφορικό και τον γραπτό λόγο, στην δε ανάγνωση, δεν ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες. Σηκώνονται την ώρα του μαθήματος, περιφέρονται στην τάξη και κάνουν απότομες κινήσεις χωρίς λόγο (Dy Paul & McMurray,1990). Είναι συχνά ακατάστατα, αποφεύγουν την μελέτη, δεν τολμούν να ξεκινήσουν την προσπάθεια και παραιτούνται εύκολα. Συχνά βιώνουν απορριπτική συμπεριφορά από τους συνομηλίκους τους και έχουν λιγότερους φίλους ή συμμετέχουν σε ομάδες με παραβατική συμπεριφορά. Τα αγόρια είναι συνήθως προκλητικά στο σπίτι και στο σχολείο ενώ τα κορίτσι είναι ουδέτερα, αποστασιοποιημένα και μόνα.
Δ. Εφηβική ηλικία: Γενικά, η μετάβαση στην εφηβεία και την ενηλικίωση, ταυτίζεται με την ανάγκη ανεξαρτητοποίησης από τους γονείς και αύξησης της επίδρασης των συνομηλίκων. Οι έφηβοι σε αυτή τη φάση πειραματίζονται ώστε να δημιουργήσουν την ταυτότητα που θα έχουν ως ενήλικες. Η ελλειμματική προσοχή και η παρορμητικότητα παραμένει το πιο σταθερό σύμπτωμα στους ενηλίκους. Αντίθετα, η τάση υπερκινητικότητας υποχωρεί και αντικαθίσταται από αυξημένη ανησυχία και νευρικότητα και μια υποκειμενική ανάγκη συνεχούς ενασχόλησης με κάτι. Η μειωμένη αυτοεκτίμηση ωθεί τους έφηβους να παρασύρονται από άλλες ομάδες. Ως αποτέλεσμα, πολλές φορές συναντάμε δεπάκια, να καταλήγουν σε ουσίες, να παρατούν το σχολείο και να παραβιάζουν τους νόμους.
Επειδή όλοι αγαπάμε το δημιουργικό μας παιδί, περισσότερες λεπτομέρειες και διευκρινίσεις θα βρείτε στο www.i-paidi.gr και επικοινωνώντας στο 2106778528 και στο info@i-paidi.gr.
