Καλοκαιρινή απώλεια μάθησης

Από την Ιουλία Κατσαϊτη*

Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο στο μυαλό των παιδιών με το παιχνίδι και την ανεμελιά. Τα βιβλία και ειδικά η μελέτη δε δείχνουν να κατέχουν αξιοζήλευτη θέση σ’ αυτή την περίοδο της ζωής τους. Παρόλα αυτά πολλοί γονείς προβληματίζονται σχετικά με αυτό το κενό που μεσολαβεί στη σχολική πορεία των παιδιών τους από τη μία τάξη στην άλλη. Χάνουν τα παιδιά ένα ποσοστό από τις γνώσεις που έχουν κατακτήσει κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών; Αν ναι τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αμβλύνουν αυτή την απώλεια;

Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό διεθνώς ως «summer learning loss», δηλαδή ως «καλοκαιρινή απώλεια μάθησης». Πρόκειται για ένα φαινόμενο στο οποίο το παιδί χάνει ένα μέρος των σχολικών και ακαδημαϊκών του γνώσεων κατά τη διάρκεια των διακοπών του καλοκαιριού. Η απώλεια αυτή αποτελεί ένα γενικό φαινόμενο, όμως ο βαθμός που λαμβάνει χώρα διαφοροποιείται από παιδί σε παιδί, με το μεγαλύτερο ποσοστό να εντοπίζεται σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Μπορούμε εύλογα να παρατηρήσουμε τις επιπτώσεις του τις πρώτες μέρες της επαναφοράς του παιδιού στο σχολείο μετά τις διακοπές, όπου οι επιδόσεις του είναι χαμηλότερες σε σχέση με τη μέση της σχολικής χρονιάς και η προσαρμογή του δυσκολότερη. Το ζητούμενο λοιπόν είναι τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να μετριάσουν αυτή την απώλεια;

Το βασικότερο διακύβευμα είναι οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί να αντιληφθεί πως η μελέτη δεν είναι μια καταναγκαστική κι επίπονη διαδικασία. Αντιθέτως είναι μια δραστηριότητα η οποία αν γίνει σωστά μπορεί να είναι διασκεδαστική ακόμα και κατά τη διάρκεια των διακοπών. Ορισμένα εξωσχολικά βιβλία, τα οποία είναι ειδικά σχεδιασμένα για να απασχολούν τα παιδιά κατά τη διάρκεια των διακοπών αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για να κρατήσει το παιδί την επαφή του με τη μελέτη μέσα από ζωγραφιές, παιχνίδια και γρίφους. Δεν είναι ανάγκη το παιδί να απασχολείται όλη μέρα με αυτό. Ένα χρονικό διάστημα, για παράδειγμα μισή ώρα, βάζει το λιθαράκι του στη μείωση του φαινομένου της απώλειας μάθησης.

Επιπλέον, καλό είναι να θυμόμαστε πως τα παιδιά τείνουν να μιμούνται τις συνήθειες των ενηλίκων και δη των γονέων τους, επομένως μπορεί η οικογένεια να καθιερώσει ένα μισάωρο τη μέρα, όπου όλοι θα διαβάζουν ένα έντυπο που τους ενδιαφέρει και θα συζητούν μετά τις σκέψεις τους. Ακόμα και η παραλία μπορεί να γίνει χώρος μάθησης. Για παράδειγμα, μπορεί το παιδί να κάνει επανάληψη την αριθμητική του παίζοντας με τα βότσαλα που μαζεύει από την άμμο.

Καταλήγοντας, πέρα από τη σημασία που έχει να διατηρεί το παιδί τις γνώσεις που κατακτά κατά τη σχολική χρονιά, είναι σημαντικό να του δώσουμε μια διασκεδαστική οπτική της μελέτης.

* Η Ιουλία Κατσαΐτη είναι ψυχολόγος, απόφοιτος Παντείου Πανεπιστήμιου. Έκανε πρακτική στο Κέντρο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εξάρτησης «Σταθμός», ενώ εργάστηκε εθελοντικά ως εκπαιδευόμενη στην Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας. Επικεντρώνεται στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ενηλίκων, ωστόσο έχει κάνει ερευνητική πτυχιακή εργασία πάνω στις λεπτές μορφές συναισθηματικής βίας εις βάρος των παιδιών στα πλαίσια της διαπαιδαγώγησής τους, με βάση τη διάσταση του φύλου. Έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. Παρακολουθεί εκπαιδεύσεις στην ψυχανάλυση, την κλινική ψυχολογία και την παιδοψυχολογία, ενώ ταυτόχρονα είναι επιστημονική επιμελήτρια της σειράς βιβλίων ψυχολογίας που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ι. Σιδέρης». Είναι αρθογράφος στα site Singleparent.gr και i-paidi.gr και εργάζεται ως μέλος του διδακτικού προσωπικού στο προπτυχιακό τμήμα Ψυχολογίας του «Aegean Omiros College», καθώς και στα εξ’ αποστάσεως προγράμματα του τομέα ψυχολογίας.