Διαχείριση παιδικού θυμού (μέρος 2ο)

[:el]Η ελεγχόμενη απελευθέρωση του θυμού:
α) μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς και
β) επιτρέπει να σκεφτόμαστε πιο καθαρά.

Για τα παιδιά είναι πιο δύσκολο να καταλάβουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να τα εκφράσουν με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο. Έτσι μπορούν πιο εύκολα να καταφύγουν σε λεκτική ή φυσική κακοποίηση, σε περιφρόνηση/απομόνωση, ακόμη και σε αυτοτιμωρητικές συμπεριφορές (αυτοτραυματισμός, άρνηση τροφής κ.ά.). Μπορούν επίσης να παρουσιάσουν αντικοινωνική συμπεριφορά αντιδρώντας σε κανόνες, αποφεύγοντας συναναστροφές και μειώνοντας τις σχολικές τους επιδόσεις.

Τεχνικές
Οι ψυχολόγοι Dr. Scott Turansky και Joanne Miller, στο βιβλίο τους Home Improvement, The Parenting Book You Can Read to Your Kids, μας λένε 11 απλούς τρόπους για να το κάνουμε.

– Μιλάμε μαζί τους για τα συναισθήματα που βιώνουν και υποστηρίζουμε την προσπάθειά τους να τα κατανοήσουν. Είναι σημαντικό να απενοχοποιήσουμε τα συναισθήματα. Κανείς δεν είναι υπεύθυνος γι’ αυτά που νιώθει, μόνο για το πώς τα διαχειρίζεται. Αυτό είναι ανάγκη να το πιστέψουμε πρώτα εμείς και μετά να το περάσουμε και στα παιδιά.

– Μένουμε κοντά στο παιδί καθώς προσπαθεί να καταλάβει τον θυμό του και να “δουλέψει” μαζί του. Δίνουμε το μήνυμα πως είμαστε παρόντες, πως δεν το απορρίπτουμε, πως δεν το αγαπούμε μόνο όταν είναι “καλό παιδί”.

– Βοηθούμε το παιδί να εκφράσει με θετικό τρόπο τον θυμό του. Του μαθαίνουμε να λέει “με εξοργίζει όταν ο φίλος μου…” (κάνει ή λέει κάτι) και όχι “μισώ τον φίλο μου”… Γιατί, για να γίνει φίλος, έχουν πολλά κοινά. Έτσι αρχίζει να κατανοεί τα συναισθήματα και τις ανάγκες του και αποφεύγει τις προσωποποιήσεις και τις προβολές.

– Εμποδίζουμε τη διόγκωση του θυμού του. Δίνουμε μη επιθετικές διεξόδους, όπως τη δυνατότητα φυσικής εκτόνωσης (τρέξιμο, φωνές), έντονου παιχνιδιού (π.χ. μαξιλαρομαχία) κτλ. Χρήσιμες μπορεί να αποδειχθούν και τεχνικές όπως η καταγραφή των αρνητικών συναισθημάτων σε χαρτί και μετά καταστροφή του χαρτιού ή η εκτόνωση μέσω ζωγραφικής.

– Γινόμαστε εμείς ένα καλό παράδειγμα διαχείρισης του θυμού μας.

Χρησιμοποιούμε την τεχνική του timeout. Αν δεις πως κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης αρχίσεις να νιώθεις θυμό, άγχος και ένταση, δώσε στον εαυτό σου χρόνο για ένα διάλειμμα. Απομακρύνσου από τον χώρο λέγοντας για π.χ. “Χρειάζομαι λίγη ώρα για να σκεφτώ αυτά που είπαμε. Θα ήθελα να συνεχίσω τη συζήτηση σε λίγο” ή “Νιώθω πολύ θυμωμένη αυτή τη στιγμή. Θα λύσουμε το θέμα λίγο αργότερα”.

Βέβαια, αυτό δε σημαίνει πως θα αποφύγεις την κατάσταση που σε δυσκολεύει. Είναι σημαντικό να μην ξεχάσεις να επανέλθεις στο θέμα όταν θα είσαι πιο ήρεμη και με καθαρό μυαλό.

– Μετράμε μέχρι το 10. Δεν πρόκειται για μια συμβουλή μόνο για παιδιά. Συχνά, πάνω στο θυμό μας λέμε πράγματα που πληγώνουν, δίχως στην πραγματικότητα να είναι αυτός ο στόχος μας. Ωστόσο, μια σκληρή κουβέντα είναι τόσο επώδυνη όσο μια μαχαιριά και αφήνει μόνιμα το σημάδι της. Επομένως, πάρτε λίγο χρόνο μετρώντας μέχρι το 10, ανασυγκροτήστε τις σκέψεις σας και μετά δώστε την απάντησή σας.

– Δημιουργήστε τη δική σας χαλαρωτική εικόνα. Το μυαλό μας δεν μπορεί να επικεντρωθεί ταυτόχρονα σε δύο αντίθετες σκέψεις (μία αρνητική και μία θετική). Έτσι, πάρτε μερικές βαθιές, αργές αναπνοές και επικεντρωθείτε σε μια εικόνα που σας ηρεμεί και σας γεμίζει με ευχάριστα συναισθήματα. Προσπαθήστε η αναπνοή σας να είναι σπλαχνική και όχι διαφραγματική, καθώς η πρώτη μπορεί να σας οδηγήσει ακόμα και σε βαθιά χαλάρωση εάν την εφαρμόσετε για τουλάχιστον 10′.

– Παρατηρήστε τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα σας. Οι βιολογικές αντιδράσεις στο στρες και τον θυμό αντανακλώνται στο πρόσωπο και το σώμα σας.

Προσέξτε πώς εκφράζετε σωματικά την ένταση και τη δυσαρέσκεια και προσπαθήστε να μαλακώσετε τις εκφράσεις σας. Συχνά, το παιδί γίνεται πιο επιθετικό μαζί σας όχι τόσο λόγω αυτών που του λέτε, αλλά του τρόπου που χρησιμοποιείτε.

• Εντόπισε τα προειδοποιητικά σημάδια. Ο θυμός είναι σαν ένα ηφαίστειο που βράζει, έτοιμο να εκραγεί. Πριν φτάσεις σε μια έκρηξη θυμού, εντόπισε τις αρνητικές σκέψεις που βρίσκονται στη βάση του ηφαιστείου αυτού – π.χ.”Πάλι δεν με καταλαβαίνει”, “Το κεφάλι μου αρχίζει να μυρμηγκιάζει”, “Αρχίζω να ενοχλούμαι από την κατάσταση”, “Θέλω να βάλω τις φωνές” – και βάλε ένα STOP πριν ξεφύγουν από τον έλεγχό σου!
• Αναζήτησε τις πηγές του θυμού σου. Είναι σημαντικό να κατανοήσεις όχι μόνο τι συμβαίνει όταν θυμώνεις, αλλά και για πιο λόγο συμβαίνει. Συχνά, είμαστε θυμωμένοι για μέρες, βδομάδες ακόμα και για χρόνια – δίχως να το εκδηλώνουμε – ξεχνώντας, έτσι, την αιτία του θυμού μας. Αναρωτήσου, λοιπόν, “Ποια είναι η πραγματική πηγή του θυμού μου;”, “Μήπως προσπαθώ υπερβολικά να έχω τον έλεγχο των καταστάσεων;”, “Νιώθω αποδεκτή από τους γύρω μου;”
• Μείωσε το στρες της καθημερινότητας. Εάν ήδη βιώνεις μια καθημερινότητα γεμάτη στρες, οι πιθανότητες να έχεις εκρήξεις θυμού πολλαπλασιάζονται. Οι τεχνικές χαλάρωσης δεν θα σε βοηθήσουν μόνο στο να αποκτήσεις καλύτερο έλεγχο του εαυτού σου, αλλά θα συμβάλλουν στην αυτοπεποίθησή σου και στη βελτίωση των διαπροσωπικών σου σχέσεων.

Δοκίμασε κάτι από τα παρακάτω:
I. Σωματική άσκηση (tai-chi, yoga, jogging). Είναι καλό να επιλέξεις κάτι που θα οδηγεί σε χαλάρωση των μυών και θα ενισχύει την αυτοσυγκέντρωσή σου.
II. Δημιουργία υποστηρικτικού δικτύου. Φρόντισε να εκτονώνεις σταδιακά τον θυμό σου και όλα όσα σε απασχολούν μέσα από την κουβέντα με καλούς σου φίλους και την εκδήλωση των συναισθημάτων σου. Πρόσεξε μόνο μην ξεπεράσεις τα όρια και αρχίσεις να γίνεσαι κουραστική για τους άλλους.
III. Διαλογισμός. Όχι μόνο βοηθάει στη χαλάρωση του σώματος, αλλά συμβάλλει στην κατανόηση των όσων νιώθεις στο εδώ και τώρα με στόχο την αποτελεσματική διαχείρισή τους. Ο ειδικός θα σε καθοδηγήσει έτσι ώστε να συμφιλιωθείς με δικά σου λάθη του παρελθόντος, αλλά και να βρεις τη δύναμη να συγχωρήσεις τους γύρω σου και να προχωρήσεις στη ζωή σου δίχως σκιές.

• Αναζητήστε λύσεις. Αντί να επικεντρώνεστε μόνο στο ότι οι καταστάσεις σας κάνουν να θυμώνετε, βρείτε λύσεις. “Σε τρελαίνει που ο γιος σου έχει το δωμάτιό του άνω – κάτω; Κλείσε την πόρτα”, “Καθυστερεί ο σύντροφός σου να έρθει για φαγητό; Οργάνωσε το φαγητό για λίγο αργότερα ή συμφωνήστε κάποιες μέρες της εβδομάδας να τρώτε χωριστά”. Θυμηθείτε: Ο θυμός δεν είναι η λύση. Ίσα ίσα, μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα!
• Χρησιμοποίησε το ” Εγώ” μήνυμα. Όταν κριτικάρετε ή κατηγορείτε το παιδί, μόνο επιθετικοί μπορεί να γίνει μαζί σας και να σας εξαγριώσει ακόμα περισσότερο. Παραδείγματος χάριν, πείτε, “Νιώθω εκνευρισμό επειδή πάλι άφησες τα βρώμικα πιάτα στο τραπέζι”, αντί για, “Ποτέ δε βοηθάς με τις δουλειές του σπιτιού”.
• Ζητείστε τη βοήθεια ενός ειδικού. Η διαχείριση του θυμού, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αναζήτησε τη βοήθεια ενός ειδικού στην περίπτωση που ο θυμός σας βγαίνει συχνά εκτός ελέγχου, πληγώνοντας το παιδί σας και προκαλώντας σε εσάς ενοχές.

Γενικά, όταν τα παιδιά μεγαλώσουν σε ένα σπίτι όπου ο θυμός αντιμετωπίζεται με υγιή τρόπο, τότε μαθαίνουν να χειρίζονται και το δικό τους θυμό πιο εποικοδομητικά. Άλλωστε αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο: στα μάτια των παιδιών οι γονείς είναι το καλύτερο παράδειγμα! Ο θυμός λοιπόν, παρόλο που φοβίζει μικρούς και μεγάλους, είναι μια καλή ευκαιρία για σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών εάν οι γονείς τον αξιοποιήσουν σωστά.

Διαχείριση θυμού από γονείς

Μην προσπαθήσετε να βρείτε τον λόγο του θυμού όταν αυτός/ή είναι στη μέση ενός ξεσπάσματος. Έτσι, όταν έχετε να κάνετε με το θυμωμένο παιδί σας, θα πρέπει να αφήσετε το λεκτικό μέρος. Δεν θα πείτε: “Γιατί είσαι θυμωμένος μαζί μου; Ήσουν εσύ, αυτός που ξέχασε την εργασία στο σχολείο”, αλλά θα περιμένετε μέχρι να ηρεμήσει και στη συνέχεια θα μιλήσετε!

Μπορείτε να στέλνετε σχόλια ή ερωτήματα σχετικά με το “Θυμό του Παιδιού” στο mail: info@i-paidi.gr

—

*Το κείμενο της Μαριάννας Λαγουμίδη δημοσιεύτηκε στο we24.gr.

[:]